Burun Polipleri

Burun boşluğu ve sinüsleri kaplamakta olan mukozanın kronik yangı sonucu bahsedilen alanlara büyüyerek sarkması sonucu oluşan, düzgün mukoza kaplı yumuşak doku oluşumlarıdır. Burun tıkanıklıklarının en sık görülen nedenlerindendir. Hakkında yüzyıllardır yazılan pek çok yazı, makale bulunmaktadır. Esas olarak üzüm tanesi gibi, içi sudan zengin, gevşek bağdokusu içinde çeşitli hüçresel elemanlardan oluşur.

Üzümün derisi gibi düzgün yarı şeffaf olan mukozal yüzey kaplaması, hava ile temasın yoğun olduğu burun ucuna yakın bölgelerde beyazımsı, daha sert, opak bir görünüm alabilir. Burun içi boşluğu ve sinüslerin tamamını doldurucu özellikte olması yanında burun içi mukozanın ödem veya yapısal farklılıklar nedeni ile devamlı temas halinde olan bölgelerinde oluşma eğilimi daha fazladır.

Nedenleri

Hakkında pek çok teori olmakla beraber tam ve kesin nedeninin belli olmadığını söylemek yanlış olmaz. Bilinen başlatıcı faktör karşılıklı mukozal temasın oluşması, bu alanda oluşan doku erozyonunun bir mekanizmanın tetiğini çekiyor olmasıdır. Aspirin ve türevleri (tüm anti inflamatuvar ilaçlar ve ekşi tad içeren gıdalar), alerji, kistik fibrozis, ödemi artırabilecek her türlü (süreklilik arzeden) etken neden olabilir. Ama tek neden olmadığı da açıktır. Çünkü örneğin aspirin pek çok insanda polip oluşumuna neden olmazken, bazı kişilerde polip oluşumunu artırmakta, hatta özel isimli; astma (nefes darlığı yapan bir hastalık) , bedendeki organların yerleşiminde değişikliklerle beraber görülen bir sendromun da (değişmez) bileşeni olabilmektedir.

Söylenebilecek en etkili (ama yetersiz) söz, “neden tek değildir”.

Olası nedenler:

• 1. Genetik; nasal polip belirlediğimiz hastaların öykülerinde ailelerinde de polipli bazı bireylerin bulunduğu öğrenilebilmektedir. Ancak bu her hasta için geçerli değildir. Kistik fibrozis hastalarında genetik geçiş faktörü bilinir. Ancak bunun polip oluşumundaki etkisi halen belirsizliğini korumaktadır.
• 2. Mukozal temasın olduğu noktalarda sıklıkla gelişiyor olması temasın tetikleyici bir faktör olduğunu düşündürmektedir.
• 3. Alerji önceleri önemli bir neden olarak görülmüşse de her polibi olan hastada alerji olmadığı da bilinmektedir. Hatta alerjisi bilinen hastaların azınlık bir kesiminde polip görülmekte olduğundan alerji polibe neden olur hükmü verilememektedir. Besin alerjilerinin etkisi olabileceği gibi, polip oluşumu başka nedenle başlamış olan bireylerde polibin gelişmesini hızlandırabileceği düşünülmektedir. Hakkında çalışmalar halen yoğun olarak devam etmekteidir.
• 4. Özellikle paranazal sinüslerdeki kronik enfeksiyonlar neden olabilir.
• 5. Alerjik olmayan kronik nezleler (vazomotor rinit gibi) ödemi artırarak polibe neden olabilir. Başka nedenler de sayılabilir ancak hiçbir tanesi tekil olarak oluşturucu faktör değildir. Başka bir deyişle; örneğin alerjiyi baskılamış olsak polip gelişimi tekrarlamaz diyemeyiz. Bu durum da tekrarlayıcı olma eğiliminde olduğu anlamına gelmektedir.

Muayene ve Tanı

Burun tıkanıklığı ile gelen hastanın klasik KBB ve endoskopik muayenesi ile tanı konması oldukça kolaydır. Takibeden BT incelemesinde yayılımın hangi sinüslere olduğu belirlenir. Yani tanı ve tedavi planlamasının yapılması teorik olarak bir saat içinde gerçekleşebilir.

Prof. Dr. Haluk Özkarakaş
KBB & Baş ve Boyun Cerrahisi Uzmanı